Phượng được mô tả có bộ lông rực rỡ, đầu là đầu chim trĩ, mào là mào của gà trống khuôn theo hình mây có chùm lông dài xoắn, hình trôn ốc. Mỏ là mỏ của chim nhạn, ở dưới có chùm lông giống râu, cổ là cổ rùa. Lông của nó mượt như lụa, óng ánh rực lửa (theo Bảo tàng lịch sử quốc gia) Trong truyền thuyết phương Tây, phượng hoàng được tái sinh từ tro tàn mỗi 500 năm nên mỗi khi bay đến đâu, cả vùng trời sẽ đỏ rực ánh sáng mà cánh phượng hoàng tạo ra, báo hiệu một thời kỳ mới bắt đầu mở ra cho cả nhân loại.
Với vẻ ngoài lộng lẫy bừng sáng đó, chim phượng trở thành nguồn cảm hứng cho kiến trúc, nghệ thuật, thời trang, hội họa, gốm sứ qua bao năm tháng. Ở Việt Nam, chúng ta có thể dễ dàng nhìn thấy hình ảnh chim phượng trên các đình chùa, cung điện, lăng tẩm hay những nơi dành cho tầng lớp quý tộc. Hình ảnh chim phượng tung bay trên nền lụa xanh thẳm được chụp lại từ tác phẩm điêu khắc tại cung đình Huế. Trên nền lụa mỏng manh, các chuyển động mềm mại khi mỗi cơn gió thoảng qua lại khiến chim phương nhìn như đang vỗ cánh bay lên trời cao.